Featured

Ini Hari vs Hari Ini

Ibu June Alsertski Jacob, waktu ada kasi pelatihan guru SD GMIT yang mau pake program Pendidikan Multi Bahasa (PMB) dari UBB GMIT

Ada satu carita manarik dari ibu June Jacob waktu dia masi di Sekolah Dasar (SD) so’al beda bahasa Kupang deng bahasa Indonesia. Dia pung carita bagini:

Satu waktu ibu June deng dia pung ortu jalan lewat di ada satu bioskop, tampa putar filem satu di Merdeka, Kupang situ. Ju ibu June kici dapa baca satu tulisan yang tulis jatwal putar filem. Ada satu frasa yang bekin ibu June kici kepo, andia “Hari ini… . “ Ibu June maen inga tarús ini frasa. 

Tagal ibu June kici maen tanya dalam hati bilang, “He, ko botong biasa omong hari-hari bilang, ‘Ini hari’, ma kanapa di itu tulisan tulis ‘hari ini’?”

Dia pung beso, waktu pi sakola, ibu June kici pi katumu dia pung guru ko mau tanya. Ibu June kici tanya bilang, “Kanapa ko biasa hari-hari kotong omong bilang ‘ini hari’, ma kemarin beta baca tulisan di jatwal putar filem tulis bilang, ‘hari ini’?”

Ma itu guru manyao bilang, “Yang batúl tu, ‘hari ini’. ‘Ini hari’ tu, sala.”

Ju ibu June manyao bilang, “Ko botong hari-hari omong bilang, ‘ini hari’, bukan ‘hari ini’. Beta pung bapa-mama, opa-oma, kaka-adi, basodara dong omong bilang, ‘ini hari’. 

Tarús itu guru manyao bilang, “Neu, ma yang batúl tu, ‘hari ini’. 

Dengar itu guru manyao bagitu, ju ibu June kici pulang deng rasa sonde puas, tagal dia harap guru bisa kasi tau itu dua frasa pung beda. Ma dia sonde dapa jawaban bisa bekin jelás. Jadi, ibu June simpan itu pengalaman di hati, ko sambil cari tau tarús dia pung beda. 

Waktu su besár ko sakola so’al ilmu bahasa (Linguistik), deng gabung dengan Unit Bahasa dan Budaya (UBB – GMIT) di tenga taon 1990an, baru ibu June dapa tau dia pung beda. Kalo ‘hari ini’ tu, pola urutan frasa bahasa Indonesia. Ma kalo ‘ini hari’ ni, pola urutan frasa bahasa Kupang. 

Dari itu pengalaman, balajar, taliti tarús deng mulai gabung bekin terjemahan Alkitab pi dalam bahasa Kupang, baru ibu June rasa puas deng yakin, ternyata bahasa Kupang tu, bahasa sandiri, bukan bahasa Indonesia rusak, yang orang dong pake omong hari-hari, ma sonde akui kalo itu bahasa. 

Waktu ibu June su yakin, tarús dia mulai omong ko kasi yakin orang-orang kalo bahasa Kupang tu, bahasa. Deng kotong musti bangga deng kotong pung bahasa da’era dong. 

Itu waktu, taon 2004 di Universitas Kristen Artha Wacana (UKAW) Kupang, prodi Bahasa Inggris, ibu June yang mangajar mata kulia Introduction to Linguistics; semester ganjil. 

Waktu kulia hari partama tu, ibu June mulai omong pake bahasa Kupang. Mamtua omong bilang, “Bahasa Kupang tu, bahasa. Biasa bosong pi pasar ko beli sayur tu, bosong omong deng papalele dong bilang karmana? Apa bosong omong bilang, ‘Ibu, berapakah harga sayur ini?’ ko karmana?” 

Ju botong, dia pung mahasiswa dong jawab rame-rame bilang, “sonde, ibu.”

Ju ibu June manyao bilang, “Naa, bosong manyao karmana?”

Ju botong bilang, “Ina, ini sayur barapa?”

Ais ibu June omong bilang, “Itu, bosong pake bahasa Kupang, to! Kalo bagitu, na, bosong musti bangga pake bahasa Kupang. Itu ju bahasa, sama ke bahasa Jawa ko, bahasa Indonesia ko, bahasa Inggris bagitu. Kalo bukan kotong samua yang hargai, mau sapa lai!?”

Jadi, sala satu tugas yang botong, dia pung mahasiswa musti bekin tu, andia bekin carita pake botong satu-satu pung bahasa da’era sandiri. Itu carita tu, target kasi ana-ana TK ko SD dong. Jadi sonde parlú panjang lalolak, yang pantíng tu, manarik deng ada pung palajaran moral. Ais musti pake gambar ju. Itu tugas dong pung hasil tu, andia saparu su jadi buku seri pelangi yang ada di UBB GMIT. 

Ibu June su bangun fanderen ko karmana kotong hargai kotong pung bahasa lokal, jaga bae-bae deng hargai itu bahasa dong, lebe kusus lai kasi sadar ana-ana Kupang, te bahasa Kupang tu, ju bahasa. 

Naa, dari itu samua, apa yang kotong musti bekin? Kapan? Deng mulai dari mana? Dia pung alasan apa? 

Ibu June su bekin abis dia pung bagean. Dia mulai deng hal-hal kici, ma dia pung dampak besár. Jadi, sakarang mari kotong bekin kotong pung bagean su. Jang batonda lai! 

Bagitu sa dolo. 

NB: Carita bagean partama tu, beta parná dengar langsung dari ibu June sandiri, deng dengar ju dari bapa Chuck Grimes. Andia ko beta tulis. Ini tulisan pende ni, beta bekin ko kasi inga bibit yang ibu June Jacob su tanam, ais Tuhan su bekin ko itu bibit su batumbu deng baboa banya. Ibu June su jalan, ma dia su kasi tenga legasi kasi ini generasi! Makasi bam-banya ibu June! 

Di atas pesawat Kupang -Alor, 15 Mei 2024.

Ibu June Jacob pung bekas mahasiswa satu deng temán satu pelayanan di UBB GMIT,

Johnny M. Banamtuan

Soe mamati, ee!

“Kriing…kriiing…kriiiing”, beta pung alaram pung babunyi. Su jam 5.30 pagi. Bangun ko siap-siap mau pi Alor. Te beta musti jalan deng pesawat Wings Air jam 8.15 pagi. Jadi, paling lambat musti jalan dari ruma jam 6.45 pagi. 

Ini pagi cukup cará di kota Kupang. Siap abis, beta langsung pasán Indriver (ojek online) manuju bandara International Eltari di Penfui, Kupang. Sambil tunggu oto datang, beta sambayang sama-sama deng beta pung bini, Rina. Abis itu tunggu kira-kira 15 manit bagitu, baru oto muncul datang. Ais angka barang dong kasi nae, ju langsung jalan. 

Dari ruma di Oepura pi bandara kira-kira makan waktu 15-30 manit. Waktu su lewat pasar Penfui, takuju om sopir deng beta dengar ada bunyi sesuatu di luar. Barenti ko cek, na, oto pung ban balakang su tadudu. 

Foto sebage ilustrasi sa

Lia bagitu, om sopir spontan omong bilang, “Soe mamati, ee! Tau sial apa ee! Su mau sampe baru ban pica.”

Tarús dia omong minta ma’af deng beta ko bilang dia pasán kawan Indriver laen ko jemput bawa beta pi bandara. Tunggu sonde lama na, dia pung kawan datang. Bayar saparu harga, ais pinda pi oto yang satu. 

Sampe di bandara su jam 7.30 bagitu. Ontong sa, beta su check in online. Sampe deng sampe, beta capát-capát pi bawa barang dong yang maso bagasi. Ais langsung nae pi ruang tunggu ko tunggu pesawat jalan pi Alor.

Dia pung carita bagitu sa.

Bandara Eltari Kupang, 29 April 2024

Johnny M. Banamtuan

Kaka Teos Lopo pung carita pende

Kaka Teos Lopo

Dia pung nama tu, Mateos Lopo. Botong biasa pange dia, “kaka Teos”. Ada ju yang pange dia “Sebe/Ebe” ko “om Teos”. Dia lahir di kampong Noemuke di pedalaman Timor, pada 20 Maret 1959. 

Di taon 1969, kaka Teos kici datang di Kupang. Dia pung kaka sapupu, Erastus (Atus) Lopo (alm. 2023), yang bawa dia datang di ini ibukota propinsi Nusa Tenggara Timur (NTT) ni. Dia pung datang di kota Kupang tu, tagal bapa Anis (Johannis Banamtuan – 1944-2014) deng mama Rin (Katharina M. Banamtuan – Oematan) yang minta kaka Atus ko pi cari deng bawa satu ana dari kampong ko tenga deng dong. Andia ko bawa kaka Teos datang. 

Waktu kaka Teos datang tu, ini kaluarga kici ni, su ada pung satu ana nona, yang lahir di itu taon ju. Dia pung nama, andia Dolly Aronia Banamtuan, yang itu waktu orang pange “Ron”, iko dia pung nene pung nama. Ma sekarang botong biasa pange “ibu Dolly”.

Waktu su ada di kota Kupang, baru kaka Teos ju iko sakola. Dia pung Sekolah Dasar (SD) di SD Negeri Naikoten satu. Dolu orang kanál deng “SD Contoh”. Ini SD pung lokasi ni, sampe sekarang ada di deka kantor Pendidikan dan Kebudayaan propinsi NTT. 

Ais kaka Teos lanjut Sekolah Menengah Pertama (SMP) di SMP Gamalial. Satu sakola swasta yang dia pung lokasi dolu, deka deng kompleks sakola Kristen di Tana Puti, Naikoten satu. Ma sekitar akhir taon 1990an, ini sakola su tutup. 

Ais kaka Teos lanjut sakola di Sekolah Menengah Persiapan Pembangunan (SMPP). Ini sakola ni yang cikal-bakal SMA Negeri 3 Kupang yang ada sampe sakarang.  

Kalo pulang sakola na, kaka Teos biasa bantu-bantu di ruma; timba aer, cari kayu api, bantu di sawa ato kabón, deng bantu hal-hal laen yang parlú. Satu tugas laen ju, andia jaga kaka Ron kici. 

Kaka Teos ni, orang paling pertama yang tenga deng bapa Anis dong. Ais yang kedua datang tu, andia kaka Johanis Banamtuan, biasa pange “kaka Nani”. Dia datang di taon 1970. 

Tagal di kota Kupang sini, ada tiga orang yang nama sama, Johanis Banamtuan, andia ko pange beda-beda: bapa Anis, kaka Nani (tenga di Sikumana) deng kaka Yohan (tenga di Kayu Puti). 

Abis kaka Teos deng kaka Nani datang tu, baru banya ana-ana laen dari kampong ju yang datang tenga deng bapa Anis dong. Taon 70an sampe 80an tu, kira-kira ada sampe 27 orang; ada yang fam Banamtuan, Kotte, Soinbala, Nope, Neonliu, Ton, dll. Banya dari dong yang datang di Kupang tu, ko biar bisa sakola.  Ada yang barhasil jadi pegawe, polisi, guru, ma ada ju yang putus sakola, ais pulang kampong ko bekin kabón. 

Baptua Anis Banamtuan tu, polisi. Jadi, dia pake didik ana-ana yang tenga deng dong tu, pake ‘didikan militer’. Ada waktu balajar. Ada waktu sambayang. Ada waktu karjá. Ada waktu sante. Tiap orang yang tenga tu, ada pung tugas masing-masing. 

Kalo hari Sabtu, laki-laki dong dapa tugas tumbuk padi. Ais parampuan dong yang bamasa. Dia pung malam, abis sambayang kunci usbu, ana-ana samua dapa ijin ko barmaen kartu rame-rame. 

Ma biasa hari Minggu tu, ana-ana laki-laki dong pung tugas, andia pi cari kayu api. Dong cari kayu api sampe di Petuk – Kolhua; kadang sampe Belo; kadang sampe Fatukoa, deng paleng jao sampe di Noelsinas sana. Waktu pulang, tiap orang musti bawa kayu api dua ikat. Pikol pake lalepak sablá-sablá. 

Dolu ju masing-masing orang batanam sayur dong sama ke sayur kol, terong, tomat, kacang panjang, kacang buncis, lombok deng laen-laen. Kalo su panen, dong bawa jual di pasar, biar ko dia pung uang bisa bayar dong pung biaya sakola.

Naa, taon 1984-1989, bapa Anis dapa pinda tugas di Polisi Resort (Polres) Bajawa, Flores. Jadi, satu waktu minta kaka Teos ju iko pi Bajawa. Tenga di sana babarapa bulan. Tagal dia tinggi besar, jadi di sana orang kira dia ju ‘anggota polisi’. Andia ko dong kasi hormat sang dia, kalo bakatumu deng dia. 

Ada satu carita lucu yang manarik. Itu tagal bahasa yang beda. Di Bajawa tu, mama-mama yang bajual di pasar dong tu, orang pange “Uge”. Itu waktu tu, Uge dong lebe banya pake dong pung bahasa da’era, daripada pake bahasa Indonesia/Melayu. 

Itu waktu, pinang di sana mura-mura sa. Jadi kaka Teos pi pasar ko mau beli siri-pinang. Ais dia tanya satu Uge bilang, “Ini, pinang satu kumpul barapa? 

Ju itu Uge manyao bilang, “Ini pinang punya harga 50 rupiah.”

Ais kaka Teos kasi tau bilang, “Beli dua kumpul.” Ais sorong uang 500 rupiah. 

Ma itu Uge langsung manyao pake bahasa Bajawa bilang, “Uang kè’di ba’i le.”

Ais kaka Teos ju manyao bilang, “Beli dua.”

Ma itu Uge omong lai, “Uang kè’di ba’i le.”

Kaka Teos manyao lai bilang, “Beli dua.”

Jadi, dong babalas bagitu. Tarús ada orang di situ yang mangarti bahasa Bajawa, andia ko kasi tau kaka Teos bilang, ini Uge sonde ada uang kici. Itu baru kaka pi tukar uang kici, ko bayar itu pinang. 

Pulang dari pasar, baru kaka Teos carita di ruma, baru samua pica katawa. Dari itu pangalaman, kaka Teos su balajar. Jadi kalo pi pasar, pasti kalo ada Uge yang omong pake bahasa Bajawa, pasti dia tanya orang di situ dia pung arti apa, baru lanjut omong deng Uge. 

Ais pulang dari Bajawa, kaka Teos karjá di hotel Flobamor satu. Dolu, itu hotel pung lokasi ada di deka kantor Gubernur lama, Oepura. Ma sakarang itu gedung, sakola Nusa Cendana Internasional Plus School (NCIPS) yang pake. 

Dolu tu, ini hotel cukup tarkanál. Biasa pilot deng pramugari pesawat Merpati dong manginap di situ. Kadang kaka Teos pulang bawa gula-gula deng coklat pesawat Merpati kasi botong di ruma.

Banya turis dari luar negri ju tenga di itu hotel. Jadi, kaka Teos ju bisa bahasa Inggris komunikasi hari-hari ju. Kadang dia pi antar dong jalan-jalan pi tampa wisata di saputaran Kupang deng pulo Semau. 

Naa, taon 1993 tu, kaka Teos putus ko nika deng satu nona Alor Pantar, nama Yorince Weni. Biasa botong pange “Kaka Ince”. Di kampung Alor (Champar Crue), dong biasa pange “Ma’ In”.

Kaka Ince

Ais dari dong dua pung nika, dapa dua ana laki-laki; Marno Paulus Lopo (Nano) & Jack Martin Lopo (JeLo). 

Nano & JeLo

Kaka Teos dong tenga di Champar Crue situ. Sonde talalu jao dari bapa Anis dong pung ruma. Kaka Ince tu, pintar bamasa deng bekin kue. Dong buka kios, bajual kue deng makanan jadi. Tagal ena, jadi kue deng makanan yang dong jual tu, laris manis. 

Kaka Teos pung cita-cita dolu tu, mau jadi polisi. Dia berapa kali iko tes, ma tagal ada bekas luka yang timbul ke daging, jadi sonde lolos. Ma dia pung akir, dia pung ana laki-laki partama, Nano yang jadi polisi.

Nano

Yang botong tau tu, kaka Teos ni, orang yang rajin, satia deng tahan banting. Itu ta’uji batúl deng waktu. Biar bapa Anis tu, pake didikan militer. Ma kaka Teos tu, tetap tahan banting. 

Maso taon 2012 bagitu, bapa Anis su mulai jato saki, jadi kaka Teos yang biasa turun di ruma ko bantu tangani sapi yang bapa Anis palihara. 

Ais 14 Januari 2014, bapa Anis pulang pi Sorga. Kaka Teos ju yang tarús tangani sampe sakitar taon 2022. Tagal usia dan sempat saki, jadi kaka Nani yang ganti tangani lia sapi dong. 

Dari kaka Ince pung carita, maso awal 2024 ini yang kaka Teos jato saki, sampe sonde bisa bangun lai. Makan-minum deng kasi mandi, kaka Ince deng ana-ana dong yang musti urus. 

Tanggal 20 April 2024 sore, nona Yusti Weni dong yang biasa bantu kaka Ince urus kaka Teos tu, datang di ruma situ. Nona Yusti tu, kaka Ince pung kaka laki-laki, kaka Usu Weni, pung ana nona.

Tarús sambil baganggu deng kaka Teos, nona Yusti taro tangan di kaka Teos pung testa, na, panas. Jadi nona Yusti kasi tau bilang, “Ma’ In, Ebe ada panas ni. Jadi, botong kompres sa ko?”

Kaka Ince manyao bilang, “Iya, bisa.”

Ais itu, nona Yusti dong kompres pake aer hangat. Sonde lama ju, panas turun. Deng karingat besar-besar. Jadi, nona Yusti omong bilang, “Bae, su. Ebe su bae.”

Itu sore yang sama, mama Rin dapa undangan ko pi iko acara pambuka’an partandingan bola kaki di lapangan dalam kampong Alor situ. 

Abis iko itu acara, nona Rita (Jelo pung calon maitua) bonceng bawa mama Rin ko datang di kaka Teos situ. Ini kunjungan ke biasa-biasa. Te dari kaka Teos jato saki, mama Rin yang paling saríng jalan pi lia kaka Teos deng kaka Ince dong. Mama Rin su anggap kaka Teos tu, dia pung ana sandiri. 

Naa, sampe di kaka Teos dong situ. Mama Rin deng kaka kaka Ince bacarita di luar so’al kaka Teos pung kondisi. Deng bacarita hal-hal laen ju, sama ke biasa. 

Itu waktu, su hamper jam 7 malam. Di dalam ruma, nona Yusti dong ada suap kasi makan kaka Teos. Baru dalapan sendok, te kaka Teos su sonde mau lai. Ais itu, nona Yusti langsung pange kaka Ince. “Ma’ In, mari dolo te Ebe su sonde bisa makan lai.” 

Ais kaka Ince maso, na, lia kaka Teos ke kajáng bagitu. Jadi, kaka Ince telpon Nano ko suru pulang. Ais pange mama Rin deng basodara laen dong yang pas ada bacarita di luar situ ko maso pi dalam ruma. Tarús minta satu sodara yang majelis gereja ko sambayang. 

Sambayang abis ju, kaka Teos su ke sonde ada respon lai. Ma badan masi panas. 

Ais sonde lama Nano pung sampe. Kaka Ince minta ko dia pi pegang dia pung bapa pung tangan. Ais minta satu sodara laen ko sambayang sama-sama lai. Abis na, kaka Teos su sonde ada lai. 

Kaka Teos su jalan

Salamat jalan kaka Teos, sampe bakatumu di Yerusalem baru …. 

Bagitu sa dolo kaka Teos Lopo pung carita pende. 

Kupang, 23 April 2024,

Johnny M. Banamtuan

(Bapa Anis deng mama Rin pung ana bungsu)

Kotong pung kampong tu, kotong pung ruma

Ruma satu di kampong Buuta,
desa Lawahing, kab. Alor

Dalam banya bahasa, kata kampong deng ruma tu, pake dua kata yang beda. Conto ke bahasa…

  • Inggris: village deng house
  • Belanda: dorp deng huis
  • Portugis: vila deng casa
  • Jepang: 村 (mura) deng 家 (le)
  • Yunani: χωριό (chorió) deng σπίτι (spití)
  • Swahili (Afrika): kijiji deng nyumba
  • Tagalog (Filipina): nayon deng bahay
  • Indonesia: kampung deng rumah
  • Tii (Rote): nggorok deng uma
  • Meto Amanuban: kuan deng ume
  • Wersing (Alor): mna deng sob
  • Klon (Alor): eben deng alaah
  • Teiwa (Pantar): havan deng yaf

Ma dalam bahasa Abolo, satu bahasa yang ada di pulo Alor, dia pung kata kampong deng ruma tu, pake satu kata yang sama, andia bang.

Jadi dari itu kata bang tu, mau kasi tunju kalo orang Abolo dong tu, mau bilang,

“Kotong pung kampong tu, andia kotong pung ruma!”

Bagitu sa.

Kalabahi, 15 April 2024 – JMB

Botong pung datang di Alor

Di ruang tunggu bandara Eltari di Kupang

Senin, 8 April 2024, Beta pung bini Rina deng Beta musti bangun pagi-pagi ko siap datang di Alor. Ini su ulang kali, botong datang di Alor. Botong dapa utus dari satu lembaga di Kupang, dia pung nama UBB, Unit Bahasa dan Budaya GMIT. Rina karjá bantu deng Pendidikan Multi Bahasa (PMB). Ais beta bantu deng penerjemahan Alkitab pi bahasa da’era dong.

Ini kali Rina pung tugas tu, andia kasi lati guru-guru dong yang su pake program PMB dari UBB di dong pung sakola. Di Alor, ada dua komunitas bahasa yang su pake ini program di  dong pung TK deng SD GMIT, andia bahasa Wersing deng Klon. Jadi, tanggal 9-10 April, dia deng dia pung tim (Iren & Nadia) pi kasi lati guru dong yang ada di Kolana, komunitas bahasa Wersing. Ais nanti minggu depan baru pi Probur ko kasi lati guru-guru dong yang pake bahasa Klon di dong pung sakola.

Ma ada momen yang bekin beta nanti sonde lupa ini botong pung pelayanan di sini, andia ini kali pas deng Rina pung hari jadi. Waktu tanggal 11 April, dong pulang dari Kolana, keluarga UBB wilaya Alor su siap tumpeng deng kue dong ko kasi kejutan. Mama Heni Sir bekin kue ulta dua memang. Ais mama Ame Sir deng Mery dong yang bekin dia pung tumpeng. Ais om Eja deng Koro yang bakar ikan dong. Ini momen ni yang bekin botong puji sang Tuhan tarús, tagal biar botong jao dari keluarga satu dara dong, ma Tuhan pake keluarga dalam Tuhan dong ko bekin botong rasa sonde sandiri.

Tumpeng deng kue ulta dong

Itu malam, mama Heni yang sambayang kasi Rina deng kotong samua yang ada. Ada tim UBB Alor: mama Heni, Nadia, Iren, Mery deng Koro. Ada tim pembangunan kantor UBB Alor:  om Eja, om Herman, Dafit deng Lexi. Ada om Edi Sir, kaka Ansel Bani yang turun datang dari Lawahing. Ais ada tim Teiwa: om Anton deng bapa Kris Sir. Deng ada ju tim Klamu: mama Mery Pally, bapa Gab, nona Hermo deng Sola (mama Mery pung ana). Botong makan sama-sama sampe parú baminya.

Naa, kalo beta pung datang di Alor ni, andia karjá deng tim Teiwa deng tim Klamu. Deng tim Teiwa, beta ator fail kamus Alkitab dari bahasa Kupang deng lati dong ko tarjamakan pi bahasa Teiwa. Ais deng tim Klamu, beta pimpin tim ko bekin abis konsep sisa 6 pasal dari buku Carita Mula-mula pasal 1-36. Bekin konsep abis, baru botong lanjut deng pembina cek buku yang sama. Botong rencana karjá sampe Jumat minggu depan. Ais itu, hari Minggu tanggal 21 April baru botong dua pulang Kupang.

Bagitu sa dolo.

Kalabahi, 13 April 2024; @12.07 am.

Antara mengapa dan bagaimana

Diri saya seperti coba ditekan oleh fakta yang terjadi diluar ekspektasi saya. Saya sangat berharap bisa menyelesaikan beberapa tugas yang tertunda. Padahal sebenarnya tugas itu sederhana, apabila diatur waktunya.

Pikiran saya sudah seperti medan pertempuran sengit antara dua kubu. Kubu yang satu merasa gagal dan kehilangan kekuatan untuk melangkah, sementara kubu yang lain katakan bahwa harus bangkit lagi dan terus mencoba. 

Baru mulai mengerti bahwa ini yang orang biasa sebut “pusing tujuh keliling”. 

Lebih baik tenangkan diri, dan tulis apa yang dirasakan. Berharap ini akan jadi jalan keluar untuk mengelola emosi. Pikiran, perasaan, perkataan dan tindakan berkecamuk di dalam diri. 

Ini juga yang saya sebut “antara mengapa dan bagaimana”. Di satu sisi, diri ini mulai bertanya-tanya, “Mengapa saya tak bisa selesaikan tugas yang sederhana ini? Mengapa saya harus alami perasaan tertekan seperti ini? Mengapa saya tidak berkemenangan dalam hal ini? Mengapa begini? Mengapa begitu?”

Jika ditanya mengapa, maka kepala seperti mau pecah rasanya. 

Di sisi lain, diri ini dengan kalam bertanya, “Bagaimana saya bisa menghadapi situasi ini? Bagaimana saya bisa lebih baik? Bagaimana cara saya bisa menang atas hal ini? Bagaimana solusinya? Bagaimana kalau coba dengan cara begini? Bagaimana kalau coba lagi dengan cara begitu?”

Pertanyaan-pertanyaan ini membuat diri ini merasa lebih tenang. 

Teringat satu perkataan Tuhan dalam kitab Yesaya 30:15 yang berkata, “Sebab beginilah firman Tuhan Allah, Yang Mahakudus, Allah Israel: ”Dengan bertobat dan tinggal diam kamu akan diselamatkan, dalam tinggal tenang dan percaya terletak kekuatanmu.””

Jadi, lebih baik saya bertobat & tinggal diam, dan juga tinggal tenang & percaya, itu akan buat diri saya lebih baik. Itu ibarat cas diri saya dengan power yang datang dari Sang Pencipta. Dengan demikian, Saya dapat temukan solusi untuk hadapi dan redahkan tekanan di dalam jiwa ini.

Oepura, 24-05-2022

Johnny M. Banamtuan

PANGALAMAN PARTAMA

Bawa kaluarga besár Elliek-Fernandes
pung isi hati di Takari

Hari Salasa siang sakitar jam 11, beta pung HP babunyi ada anam kali bagitu, ma tagal beta stel gatár, jadi beta sonde talalu dapa dengar. Ju waktu babunyi satu kali lai, baru beta dengar ko angka. Tau-tau itu Sandro, pona’an satu yang ada telpon. Deng suara manangis, dia omong palán-palán bilang, “Om Johnny, beta pung bapa su maninggal.”

Ju beta tanya, “Maninggal dari kapan?”

Dia manyao sang beta bilang, “Dari tadi pagi om Johnny. Ini avo pai (=ba’i), om Gaio, tanta Ella, kaka Eka deng beta mau jalan pi Takari sakarang.”

Tarús beta manyao sang dia bilang, “Hoo, bae su. Tanta Rina masi ada kegiatan, jadi nanti pulang baru botong ba’ator ko pi ee.”

Naa, kira-kira bagitu su, beta pung ba’omong deng Sandro, waktu dengar barita dia pung bapa Doni pung jalan.

Jadi dengar abis itu barita duka, beta sonde langsung kasi tau Rina (beta pung bini). Tagal beta tau, itu jam tu, dia ada bawa materi di kegiatan pelatihan guru PAUD di gereja Kota Baru. Andia ko beta putus, biar sa abis kegiatan baru beta kasi tau dia.

Ma beta langsung telpon beta pung kaka nona sulung ko kasi tau ini barita. Tagal botong biasa kalo ada duka bagini, kotong bakumpul dolo, baru pi tampa duka sama-sama. Te ini ju baru kali partama jadi di beta pung bini pung kelu dong. Memang beta ada lia kaka dong biasa ba’urus, andia ko beta batanya musti bekin karmana.

Jadi, kaka nona bilang, “Lu telpon kasi tau sodara laen dong ko sabantar malam na, kotong bakumpul di bosong pung ruma ko biar ba’ator sapa yang mau pi malayat besok.”

Ju beta manyao bilang, “Hoo, bae. Makasi ee.”Ais ju beta langsung taro itu barita di botong pung WA grup. Deng telpon beta pung mama ko kasi tau mamtua ju.

Dia pung sore beta pi ame Rina, ais langsung kasi tau itu barita deng rencana bakumpul di ruma. Tarús kasi turun abis sang dia di botong pung ruma, beta lanjut pi ame pona’an satu, nama Gecy ko datang bantu dia pung tanta bamasa kasi kotong pung bakumpul kelu.

Su mulai galáp, te mama su muncul lebe dolo, ais kaka nona 3 orang ju muncul datang. Ada kaka nona satu deng kaka nyong satu yang sonde sampat datang, ma dong su batitip.

Ju botong putus ko besok papagi kaka nona tiga orang deng kaka nyong pung maitua yang siap mau pi sama-sama deng beta deng Rina.

Botong sewa satu oto ko jampút ame botong jam 10 pagi.

isi hati keluarga besar Elliek-Fernandes. 

Salam sejahtera dalam kasih Kristus bagi kita semua. Syalom….Soda-molek neu ita basa!

Yang kami hormati bpk/ibu pendeta/ ketua majelis jemaat GMIT Victory, Takari, beserta para presbiternya. Yang kami hormati bpk Lurah Takari, atau yang mewakili. Singkatnya bapa-mama, basodara samua, sidang perkabungan yang kami kasihi.

Izinkanlah saya atas nama keluarga besar Elliek dan keluarga besar Fernandes serta semua rumpun keluarga yang terkait di dalamnya,  mengajak kita sekalian menaikan Puji dan syukur ke hadirat Bapa di Sorga karena atas kemurahan-Nya yang melimpah atas kita sekalian, sehingga kita dapat berkumpul di tempat ini dalam suasana perkabungan berkenaan dengan telah berpulangnya Anak/Suami/Ayah/Saudara kami yang terkasih Bapak Johny Anderias Elliek, atau biasa dikenal dgn sebutan bpk/kak Doni ke haribaan Bapa di Sorga, pada hari Selasa pukul 9 WITA.

Sungguh merupakan suatu pergumulan yang berat bagi kami, pihak keluarga tatkala mendapati kenyataan bahwa Almahrum saat ini betul-betul telah meninggalkan keluarga untuk selama-lamanya. Sebagai orang yang dikasihi dan yang mengasihi Almahrum sungguh berat bagi kami baik sebagai Istri terlebih sebagai anak-anak bahkan seluruh keluarga yang ditinggalkan menerima kenyataan ini. Namun sebagai orang yang percaya kepada Yesus Kristus Tuhan, kami percaya bahwa ini adalah perkara Iman yang Tuhan ijinkan terjadi untuk mendatangkan kebaikan-Nya bagi kami semua, sesuai janji-Nya, Roma 8:28,  “Kita tahu sekarang, bahwa Allah turut bekerja dalam segala sesuatu untuk mendatangkan kebaikan bagi mereka yang mengasihi Dia, yaitu bagi mereka yang terpanggil sesuai dengan rencana Allah.” 

Karena itu kami tidak hilang harapan dalam menjalani perkara Iman ini. Kami meyakini bahwa Almahrum Bapak Doni saat ini telah berdiam dengan tenang di sisi Tuhan. 

  1. Ucapan terima kasih utk semua pihak yg memberi bantuan secara spiritual, moril, materil. Doa dst, pihak gereja, pemerintah, tetangga, dll

Sebab itu pada kesempatan ini atas nama Keluarga Besar Elliek dan keluarga besar Fernandes serta semua rumpun keluarga yang terkait didalamnya, kami mengucapkan banyak terima kasih, kepada : 

  1. Ketua Majelis Jemaat GMIT Victory Takari beserta seluruh perangkat pelayanan, yang senantiasa memberikan penghiburan, doa serta pelayanan rohani kepada Almahrum semasa sakit, dan khususnya pelayanan ibadah penghiburan  dua malam berturut-turut, bahkan sampai saat prosesi pemakaman hari ini, sekaligus telah memberikan penghiburan kepada Istri, anak-anak serta keluarga yang ditinggalkan. 
  2. Pemerintah kelurahan Takari, serta RT/RW di sini yang telah memberikan perhatian, bantuan dan dukungannya kepada kami sebagai warga kelurahan Takari.
  3. Seluruh kerabat/saudara, kenalan, handaitaulan di manapun berada, teristimewa warga masyarakat dan Ketua RT di sini yang senantiasa memberikan perhatian dan bantuan dengan tidak jemu-jemu baik selama Almahrum dalam keadaan sakit sampai saat ini. 
  4. Seluruh Sidang Perkabungan yang telah meluangkan waktu, berikan tenaga, pikiran bahkan materiil selama ini, yang tak dapat kami sebutkan satu demi satu. 

Kami tidak dapat membalas semua kebaikan Bapak/Ibu/Sdr/i sekalian, hanya doa dan ucapan syukur, kiranya Tuhan Yesus Kristus membalas semua pengorbanan yang telah Bapak/Ibu/Sdr/i berikan. 

  1. Permintaan ma’af karna selama almarhum hidup di tengah2 keluarga dan masyarakat ada yg menyakiti mohon dimaafkan.
  2. Permohonan maaf apabila dalam pelayanan kami ada yg kurang, kami mohon maaf.

”Tak ada gading yang tak retak”, demikianlah adanya baik almarhum semasa hidupnya dalam pergaulan dan juga kami keluarga tak pernah terluput dari kekurangan, kelemahan serta kesalahan, baik dalam bertutur kata, maupun dalam perilaku secara sadar maupun tidak sadar telah menyinggung atau mengecewakan Bapak/Ibu/Saudara/i sekalian selama ini. Dari tempat ini sekali lagi atas nama Keluarga Besar  Elliek, keluarga besar Fernandes, serta semua rumput keluarga yg terkait di dalamnya, kami memohon maaf yang sebesar-besarnya kepada Bapak/Ibu/Saudara/i sekalian. Tuhan Kiranya selalu memberkati kita semuanya.

  1. Syukuran: setelah makamkan, mengubah tenda duka menjadi tenda suka.

Yang berikut, kami juga memohon kepada bpk/ibu pendeta GMIT Victory Takari bersama presbiternya agar setelah pemakaman sebentar ini, dapat kembali ke sini untuk memimpin ibadah syukuran atas peristiwa Iman ini. Kami juga menyampaikan kepada bapak/ibu/saudara/I sekalian yang hadir untuk dapat kembali ke tenda setelah pemakaman untuk mengikuti ibadah syukur.

Akhirnya dengan Iman kami ucapkan : ”Selamat Jalan Anak, Suami / Ayah / Saudara kami yang terkasih : Bapak Johny Anderias Elliek, Tuhan Yesus Kristus kiranya menganugerahkan tempat yang terbaik kepadamu disisi-Nya sesuai dengan janji Firman-Nya”. 

Sekian dan Terima kasih. Syalom. Soda-molek

Jadi rindu ko batulis lai

Ini malam beta rasa cape’ mamati. Ma waktu baring-baring ko buka FB, beta dapa baca tulisan manarik satu yang Ifana Tungga tulis di dia pung tautan FB (20210507). Dia tulis so’al dia pung pengalaman kenapa sampe dia suka tulis. 

Dia mulai carita dia pung keadaan waktu ada tulis dia pung tulisan, tarús dia Inga waktu taon 2013 dia ame komitmen kasi biasa diri ko tulis sepuluh hal yang dia basukur tiap hari. Dia mangaku kalo itu waktu dia hanya bisa tulis tiga hal sa, ma dia tarús lati diri ko mulai tulis lima hal, tarús lai sampe sapulu, ma kadang lebe ju.

Ini kebiasaan yang bantu dia ko su suka batulis. 

Beta rangkum ada tiga alasan akurang ko Ifana suka batulis. 

  1. Menulis menolong saya fokus pada momen saat ini. (BK: batulis tolong ame beta fokus di momen ini saat.)
  2. Menulis menolong saya melihat hal-hal positif dalam hidup saya. (BK: batulis tolong ame beta ko lia hal-hal positif dalam beta pung idop)
  3. Menulis menolong saya merapikan isi kepala yang kacau dan berantakan. (BK: batulis tolong ame beta ko kasi rapi beta pung isi kapala yang kaco deng batasiram)

Waktu beta dapa baca ini tulisan, bekin beta jadi rindu ko batulis lai. Te su lama sonde batulis lai. Andia ko beta tulis ini rangkuman ko kasi inga deng kasi samangat ko batulis lai. 

Beta inga om Roni Bani biasa kasi samangat beta ko bilang, “Tulis sa apa yang ada di deka kotong sini, deng sederhana sa ju bae.”

Makasi banya kaka Ifana ko tulis hal yang bekin samangat. Makasi ju om Roni yang salalu kasi inga deng umpan deng om Roni pung tulisan-tulisan sadarhana ma ful deng makna.

Beta tulis bagini sa do ee.

OPR, 20210508

Johnny M. Banamtuan

“ENJOY THE STORM” (Nikmati badai)

Bacaan: Markus 4:35-41 (Tuhan pung Kata-kata — Bahasa Kupang

35 Dia pung sore, Yesus masi di atas parahu. Ju Dia suru Dia pung ana bua dong bilang, “Mari kotong balayar pi sablá.” 36 Ais dong nae parahu sama-sama deng Yesus. Ju dong balayar kasi tenga itu orang banya dong di situ. Ma ada yang iko nae parahu laen. 37-38 Itu waktu, Yesus alas Dia pung kapala di bantal ko tidor sonu di balakang. Sonde lama ju angin ribut datang. Galombang puku kasi maso aer di Yesus dong pung parahu, sampe amper ponu. Jadi ana bua dong taku mau mati. Ju dong datang kasi bangun sang Dia bilang, “Papa! Bangun dolo! Kotong su mau calaka ni! Ma Papa sonde toe sang botong!”

Apa Tujuan Tuhan ijinkan kita hadapi dan menikmati “badai”?

1. Mengenal, percaya dan selalu bergantung pada Tuhan

Filipi 3:8

Daniel 11:32

Ibrani 11:6

Amsal 3:5-8

2. Melatih dan membentuk karakter kita

Yakobus 1:2-4

Roma 5:3-5

3. Kuasa Allah dinyatakan

Yohanes 9:1-3

Daniel 2:47

Daniel 3:28-29

Penghalang menikmati “badai”

1. Ketakutan yang berlebihan

2 Tim 1:7

Roma 8:15

2. Ketidakpercayaan

Ibrani 3:19

Matius 13:58

3. Kurangnya pengenalan akan Tuhan

Hosea 4:6